Lee Elder không chỉ là người da đen đầu tiên trong lịch sử thi đấu ở The Masters – một trong những sự kiện thể thao danh tiếng nhất, mà ông còn có ảnh hưởng lớn đến nước Mỹ cũng như thế giới với chiếc gậy đánh golf.
Cuộc đời Lee Elder là những câu chuyện phi thường, đặc biệt là nghị lực. Ông gián tiếp truyền cảm hứng để cho ra đời một Tiger Woods vĩ đại, trở thành nhân vật quan trọng trong cuộc chiến chống nạn phân biệt chủng tộc.
Nước Mỹ cần Lee Elder
Đầu tháng 11/2020, Fred Ridley – Chủ tịch CLB Golf Augusta National – thông báo Lee Elder cùng với hai huyền thoại Jack Nicklaus và Gary Player thực hiện nghi thức phát bóng danh dự cho sự kiện Masters Tournament 2021. Khi ấy, không mấy ai nghĩ rằng nghi thức danh dự này trở nên rất quan trọng với nước Mỹ.
Vì sao quan trọng? Chưa đầy một năm sau vụ công dân da đen George Floyd bị cảnh sát bắn chết, nước Mỹ đau đầu bởi vấn nạn phân biệt chủng tộc bùng phát. Lần này là những cuộc tấn công dã man vào những người Mỹ gốc châu Á.
Cuộc khủng hoảng nặng nề do Covid-19 gây ra (30,8 triệu ca nhiễm, hơn 550.000 trường hợp tử vong, và hiện rơi vào làn sóng dịch thứ 4) khiến xã hội Mỹ nhạy cảm (mới đây, một phụ nữ gốc Á bị bắn chết; các cuộc tấn công bạo lực nhắm đến cả người già).
Chính vì thế, việc Lee Elder – một trong những golfer có ảnh hưởng nhất lịch sử – xuất hiện trên sân Augusta National, ở cuộc tranh tài The Masters thứ 83 trong lịch sử, trở thành một sự kiện đặc biệt.
The Masters cần Lee Elder. Nước Mỹ cần người đàn ông 86 tuổi này, trong nỗ lực làm giảm các cuộc tấn công liên quan đến thù hận chủng tộc.
Gần nửa thế kỷ trước, thông qua môn thể thao golf, Elder là gương mặt quan trọng trong cuộc chiến chống phân biệt chủng tộc ở Mỹ nói riêng, và thế giới nói chung. Giờ đây, ông một lần nữa được chờ đợi giúp xã hội Hợp chủng quốc Hoa Kỳ tốt đẹp hơn.
Lee Elder thay đổi nước Mỹ với chiếc gậy golf
Lee Elder sinh ở Texas trong một gia đình người Mỹ gốc Phi. Cha của ông bị chết ở Đức trong Thế chiến thứ hai, và mẹ ông cũng qua đời ngay sau đó. Thời điểm Elder phải đón nhận những đau thương ấy, ông mới 9 tuổi.
Từ Texas đến California, tuổi thơ của Elder luôn gắn với các khu ổ chuột, luôn hứng chịu ánh mắt thù ghét của người da trắng. Vì những khó khăn mà ông thường xuyên trốn học để đi làm caddie – người mang túi và gậy cho các golfer.
Cùng với vai trò caddie, Elder làm rất nhiều công việc khác để kiếm sống. Tất cả các công việc đều xoay quanh lĩnh vực golf, có thể là làm việc trong cửa hàng chuyên nghiệp, hay phòng thay đồ. Từ đó, ông cũng chơi golf khi có cơ hội.
Lee chơi golf rất muộn. Tất nhiên, ông không có cơ hội tập trên các sân golf chuyên nghiệp với những thảm cỏ được chăm sóc kỹ lưỡng. Thay vào đó, hành trình khởi đầu của Elder là những cánh đồng cỏ được trồng để nuôi bò.
Không có câu lạc bộ riêng, không tiền bạc, chỉ có cây gậy và những quả bóng cũ kỹ. Trên tất cả là niềm đam mê cháy bỏng, cùng khao khát chơi golf. Elder cùng với bạn bè biến đồng cỏ cho gia súc trở thành sân golf cho mình.
Cho đến khi nhập ngũ, năm 1959, Elder mới được chơi golf ổn định hơn. Đây có thể xem là một may mắn với Lee, khi chỉ huy của ông rất thích golf. Nhờ vậy, ông được đưa vào một đơn vị dịch vụ đặc biệt, có thời gian để tập luyện thường xuyên và đều đặn.
Trong cuộc sống, Elder quá quen với những ánh mắt chế nhạo và các từ ngữ tục tĩu vì màu da của ông. Cho đến khi bước chân vào thế giới golf chuyên nghiệp và giành quyền tham gia các sự kiện PGA Tour, mọi thứ trở nên tồi tệ hơn.
Năm 1968, ở Monsanto Open (hay còn gọi Pensacola Open) – sự kiện PGA Tour xuất hiện lần đầu năm 1955, khép lại năm 1988 – Elder và những golfer da đen phải thay đồ trong bãi giữ xe. Các thành viên CLB kỳ thị và không cho người Mỹ gốc Phi vào nhà của họ. Đây là nỗi hổ thẹn với CLB đồng quê Pensacola – những người tổ chức giải đấu.
Ở các giải đấu mà Lee tham dự, ông luôn chịu phiền toái từ khán giả da trắng. Người ta chào đón với thái độ căm thù, những lời lẽ nặng nề. Một lần, khi đang thi đấu, khán giả quá khích thậm chí nhặt quả bóng của ông và ném đi.
Khi rời sân golf về nhà, Elder nhận rất nhiều cuộc điện thoại dọa giết.
The Masters 1975 là sự kiện đặc biệt nhất, có tác động lớn đến golf và xã hội Mỹ. Lee Elder trở thành vận động viên da đen đầu tiên được thi đấu tại giải đấu danh tiếng ở Augusta, Georgia – một trong 4 major hiện nay, ra đời năm 1934.
Từ thời điểm Elder giành quyền dự The Masters, những kẻ quá khích da trắng không ngừng đe dọa ông. Trong những ngày sự kiện diễn ra, Lee phải thuê những căn hộ khác nhau, liên tục thay đổi chỗ ở để đảm bảo an toàn cho bản thân.
Lee Elder không chùn bước trước những cuộc đe dọa. 4 năm sau The Masters lịch sử, ông trở thành golfer người Mỹ đầu tiên đủ điều kiện tham dự Ryder Cup – giải đấu ra đời năm 1927, diễn ra hai năm một lần giữa các đội đến từ Mỹ và châu Âu. Trước đó, năm 1971, Elder nhận lời thi đấu ở Nam Phi, khi quốc gia này đang trong giai đoạn chấp nhận thể chế phân biệt chủng tộc. Ông cũng vô địch Nigeria Open 1971.
Elder có rất nhiều bạn bè trong thế giới golf. Bằng ảnh hưởng của mình, ông thường xuyên có những hành động và phát ngôn chống lại nạn phân biệt chủng tộc, từ Mỹ đến Nam Phi. Lee rất tích cực giúp đỡ các golfer da đen, cũng như phát triển các chương trình golf cho thanh thiếu niên.
Ít nhiều, với chiếc gậy golf, Elder giúp cho cộng đồng người da đen được tôn trọng hơn trong xã hội.
Niềm cảm hứng tạo ra Tiger Woods
Michael Bamberger – nhà báo kiêm nhà văn nổi tiếng người Mỹ – mô tả về sự kiện The Masters 1975: “Lee Elder đã phá vỡ đường màu của Augusta National. Các trận đấu của ông, những cú đánh bóng vốn bình thường của ông, đã đưa Lee vượt qua một trong những bức tường bất khả xâm phạm nhất của sân golf, vốn được xây dựng bởi sự phân biệt chủng tộc”.
Khi Elder thi đấu ở The Masters, Earl Woods – cựu sĩ quan bộ binh Mỹ, người từng xuất hiện trong chiến tranh Việt Nam – cũng có mặt với tư cách khán giả.
Earl – vốn rất mê golf, và có chơi nghiệp dư – đặc biệt chú ý đến Elder và những phản ứng xung quanh, trước sự kiện người Mỹ gốc Phi chơi golf trên mặt sân mà người da trắng tự hào. Từ đó, trong đầu ông hình thành những ý tưởng kỳ diệu.
Gần 9 tháng sau sự kiện ở Augusta, Earl và vợ Kultida chào đón cậu con trai ra đời. Vị cựu sĩ quan quân đội chọn cái tên Tiger. Từ rất sớm, ông hướng con trai mình đến với golf, và tự mình đóng vai trò của một huấn luyện viên.
Từ niềm cảm hứng Lee Elder, câu chuyện về huyền thoại Tiger Woods ra đời. 82 danh hiệu PGA Tour, 15 trong số đó là những chiến thắng các giải major, cùng hàng loạt kỷ lục cá nhân, Woods được công nhận như golfer vĩ đại nhất lịch sử, và anh luôn tri ân đặc biệt đến Lee.
Hàng triệu người hướng về Augusta để một lần nữa nhìn Elder đánh bóng, dù chỉ là nghi thức danh dự. Một lần nữa, với chiếc gậy golf và trái tim đầy nhân ái, Lee được chờ đợi góp phần tạo nên bộ mặt tích cực hơn cho xã hội Mỹ giữa làn sóng bạo lực.
